Otomobil satın almayı planlayan tüketiciler, tercihlerini daha çok otomatik vites arabalardan yana kullanıyorlar. Manuel vites arabalardaki debriyaj pedalını ortadan kaldıran otomatik vites arabalar, bilhassa de kent içi kullanımda avantaj sağlıyorlar. Sonuçta daima olarak dönem saatini denetim etme mecburiliği ortadan kalkmış oluyor. Ayrıyeten kalkış sırasında stop ettirme mümkünlüğü da sıfıra iniyor.
Ancak otomatik vites otomobillerin fiyatları, manuel vitesli otomobillere kıyasla hayli yüksek. Hatta bir örnek verelim: Türkiye’deki en popüler modeller arasında yer alan Renault Clio‘nun manuel vitesli baz model fiyatı, bu içeriğin yazıldığı an itibarıyla 448.000 TL. Otomatik vites seçeneğini düşündüğünüzde ise en alt düzey Clio için 516.000 TL’yi gözden çıkarmanız gerekiyor. Ortadaki fark, küçümsenebilecek türden değil.
Peki üçüncü bir seçeneğin daha olduğunu biliyor muydunuz? Debriyaj pedalı olmayan manuel vites arabalar!
Evet, bu tıp arabalarda vitesi kendiniz atmak zorundasınız fakat debriyaj pedalına basmak zorunda değilsiniz. Aslında, basabileceğiniz bir pedal da yok. Peki bu nasıl mümkün oluyor?
Manuel vites arabalarda neden debriyaj pedalı var?
Yukarıdaki animasyonda, vites değişimi sırasında neler yaşandığının kolay bir görsel anlatımı yapılıyor. Dikkat edecek olursanız, sistem büsbütün dişlilerle birbirlerine bağlanmış durumda. İşte debriyaj dediğimiz pedal, tam da bu noktada devreye girer.
Debriyaja bastığınızda dişliler ortasındaki bağlantı kesilir, bu sayede de vites değişimi yapabilirsiniz. Debriyaja basmadan vites atmaya çalıştığınızda ise bu dişlilere ziyan verirsiniz. Halk ortasında “şanzımanı dağıtmak” olarak geçen durum, şoföre yüklü ölçüde masraf olarak geri dönecektir.
Pedala gereğince basmamanız durumunda da dişliler birbirlerine sürter ve tabiri caizse “gaarç” diye bir ses duyarsınız. Bu sesi duyduğunuzda, vites kutusundaki dişlilerin az da olsa aşındığından emin olabilirsiniz.
Debriyaj, dişlileri ayırıyorsa debriyajsız manuel vites otomobil nasıl oluyor?
Aslına bakacak olursak debriyaj pedalı olmayan manuel otomobiller ile debriyaj pedalı olan manuel otomobiller ortasında tek bir fark vardır. Bu fark, pedalın ta kendisi. Lakin vites kutusuna gerçek gittiğimizde, bu farkın ortadan kalktığını görürüz. Yani debriyaj pedalı olmayan manuel arabalarda de debriyaj sistemi vardır. Sırf şoför tarafından yönetilmez.
Otomobil firmaları, geliştirdikleri pedalsız debriyaj sistemlerine farklı farklı isimler vermişlerdir. Bu isimler Intelligent Manual Transmission (iMT), sensonic, selectronic, automated manual transmission (AMT) veya quickshift olarak karşımıza çıkarlar. İsimler farklı olsa da vites kutusundaki teknoloji her vakit neredeyse birebirdir.
Pedal, elektronik sistem ve sensörler tarafından yönetiliyor!
Debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli arabalarda, debriyaj sistemini vites kutusunun içinden yöneten elektronik sistem ve sensörler bulunmaktadır. Yani sürücünün yaptığı iş, bu çeşit otomobillerde otomatik sistemler tarafından gerçekleştirilir.
Arabanın belli bir devre geldikten sonra vites yükseltmesi gerektiğini zati bilen yazılım; şoför, vitesi değiştirmeden evvel harekete geçer ve aracı boşa alır. Şoför de hiçbir pedala gereksinim duymadan vites değiştirir. Aslında bir robot, bu cins otomobillerde debriyaj pedalına şoför yerine basmaktadır.
Debriyaj pedalı olmayan manuel vites otomobiller, çok da yeni teknolojiler değil!
Debriyaj pedalı yerine geçen elektronik sistemlerin yeni teknolojiler olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Örneğin şimdilerde araba üretimi bile yapmayan Saab, 90’lı yıllarda debriyaj pedalı olmayan otomobiller üretiyordu.
Öte yandan, sektörün dev isimleri arasında yer alan Mercedes-Benz de 90’lı yılların sonunda, başta A Serisi olmak üzere çeşitli modellerinde debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli otomobil üretimi yapmıştı.
Hyundai Bayon’da da debriyaj pedalı olmayan manuel vites seçeneği var!
Güney Koreli otomobil üreticisi Hyundai, bundan birkaç yıl önce Intelligent Manual Transmission (iMT) isimli debriyaj sistemini kullanıcıların beğenisine sundu. Bu sistemi ülkemizde de satılan Bayon ve Türkiye’ye gelmeyen Venue isimli modellerde gördük. iMT’ye sahip versiyonlar, şoförün vites atacağını anlıyor ve aracı vites değişimi için hazır hale getiriyor.
Peki sizin bu mevzudaki görüşleriniz nelerdir? Manuel vites otomobiller ile otomatik vites otomobillerin ortasında yer alan debriyaj pedalsız manuel vites otomobilleri tercih eder miydiniz?
